41ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου

Π Ρ Ω Τ Ο Μ Α Γ Ι Α

Η Πρωτομαγιά είναι μια μέρα με διπλό νόημα. Από τη μια γιορτάζουμε τη γονιμότητα και την καρποφορία της γης, που ξυπνά μετά από έναν βαρύ χειμώνα κι από την άλλη οι εργαζόμενοι τιμούν και θυμούνται τους αγώνες τους για καλύτερες συνθήκες δουλειάς.

Εμείς θα προσπαθήσουμε να σας δώσουμε πληροφορίες και υλικό, για να πάρετε μια ιδέα και για τις δυο αυτές σημαντικές πλευρές της. 

Καλή   Πρωτομαγιά! 

"ΕΡΓΑΤΙΚΗ  ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ"

Η πρώτη του Μάη, είναι μέρα ορόσημο για τους αγώνες των εργατών. 

Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές Μάη του 1886, έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872. 
Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1884, πάρθηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας η απόφαση να γίνουν την πρώτη Μάη του 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. Αίτημα η μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα 

"Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο".

Εκείνη τη μέρα, 1η Μαΐου του 1886, 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στο χώρο της συγκέντρωσης στην πλατεία Haymarket.

Στη γύρω περιοχή, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα οι οποίοι περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν.

Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε κοντά στους αστυνομικούς οι οποίοι άρχισαν να πυροβολούν και να χτυπούν τους συγκεντρωμένους χωρίς καμιά διάκριση. Είναι ακόμα άγνωστος ο αριθμός των θυμάτων αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες, επίσημα μόνο οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές έχουν επαληθευτεί.

Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος τη ζωή του στην φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.

Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα. Το 1893, 2000 άνθρωποι διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις.

Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης.

Τα αιματηρά γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη ξέσπασαν με αφορμή την απεργία των καπνεργατών του εργοστασίου «Κομέρσιας». Οι εργάτες μετά από απόρριψη αιτημάτων τους από τον εργοδότη, κατέλαβαν το εργοστάσιο, κλείστηκαν μέσα σε αυτό και με πανό και μαύρες σημαίες στα παράθυρα ζητούσαν συμπαράσταση. Στη συνέχεια αρχίζει απεργία μαζί με άλλους εργαζόμενους και συγκεντρώσεις σε διάφορα σημεία της Θεσσαλονίκης.

Σε μια τέτοια συγκέντρωση οι χωροφύλακες (στην πλατεία Αριστοτέλους), πυροβόλησαν χωρίς λόγο πάνω στους συγκεντρωμένους εργάτες και σκότωσαν 9. Κατόπιν πυροβολούν και σε άλλα σημεία, προσπαθώντας να διαλύσουν τους συγκεντρωμένους, σκοτώνοντας και άλλους, ανάμεσα σ' αυτούς και γυναίκες. Οι σκοτωμένοι ήταν τελικά πάνω από 12 και οι τραυματίες πάνω από 300.

Ο Γιάννης Ρίτσος είδε μετά από 2-3 μέρες την φωτογραφία με το νεκρό (Τούσης) και από πάνω την απελπισμένη μάνα του να μοιρολογάει και μέσα σε μια νύχτα σχεδόν, έγραψε τη συλλογή ποιημάτων "Επιτάφιος", που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης .

ΜΕΡΑ ΜΑΓΙΟΥ 

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης - Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης  

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες
μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες
κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες
και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου
το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή
γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια
τόσα όσα μήτε του γιαλού
δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου 'λεγες πως όλ' αυτά
τα ωραία θα’ ν' δικά μας
και τώρα εσβήστης κι έσβησε
το φέγγος κι η φωτιά μας

Ακούστε το ποίημα μελοποιημένο:

ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΜΑΗ 

"ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ"

Η Πρωτομαγιά είναι από τις ελάχιστες γιορτές χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας, πιθανόν κατάλοιπο πανάρχαιων προχριστιανικών δοξασιών σχετικών με τη γονιμότητα και την καρποφορία της γης.

Έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Είναι η πρώτη ημέρα του Μαΐου και η γιορτή της Άνοιξης. Ο Μάιος, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομά του από τη ρωμαϊκή θεότητα Maia (Μάγια), η οποία ονομάστηκε έτσι από την ελληνική λέξη Μαία που σημαίνει τροφός και μητέρα.

Η Μάγια ταυτίστηκε με την Ατλαντίδα νύμφη Μαία, τη μητέρα του Ερμή στον οποίο αφιερώθηκε ο μήνας Μάιος.

Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου, ο οποίος αντιστοιχεί στον αρχαίο μήνα Θαργηλίωνα που γιορταζόταν με τα περίφημα Ανθεοφόρια. Ήταν αφιερωμένος στη θεά της γεωργίας Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη, που τον μήνα αυτόν βγαίνει από τον Άδη κι έρχεται στη γη. Γιορτές γίνονταν και στην αρχαία Ρώμη που τις έλεγαν "ροσύλλια" τις οποίες διατήρησαν και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες.

Για τη λαϊκή αντίληψη, στο μήνα Μάιο συνυπάρχουν οι ιδιότητες του καλού και του κακού, της αναγέννησης και του θανάτου και συγκεντρώνονται την πρώτη του ημέρα, την Πρωτομαγιά.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι βασικές εκδηλώσεις της, όπως η έξοδος των ανθρώπων στην ύπαιθρο με συνοδεία χορών και τραγουδιών και το μάζεμα λουλουδιών για να πλεχτούν στεφάνια, τα οποία στη συνέχεια κρεμιούνται σε εμφανή θέση των σπιτιών, συναντώνται στο λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών.

Ένα από τα πιο τυπικά έθιμα της Πρωτομαγιάς, το μαγιάτικο κλαδί ή το στεφάνι, είναι πιθανόν να έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Είναι γνωστό ότι στην αρχαία Ελλάδα τέτοια κλαδιά ή στεφάνια τα χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι δεν έλειπαν από καμιά σημαντική εκδήλωση του δημόσιου, ιδιωτικού ή θρησκευτικού βίου. Επιπλέον είναι αξιοπρόσεκτο ότι η πιο σημαντική γιορτή ενός μήνα των αρχαίων, του Θαργηλιώνος, που πάνω - κάτω αντιστοιχούσε με το δικό μας Μάιο, περιελάμβανε στα δρώμενά της την κατασκευή ενός κλαδιού ανάλογου με το μαγιάτικο.


Το μοναδικό ζωντανό ακόμα έθιμο από τη μέρα της Πρωτομαγιάς και μια ευκαιρία να κάνετε ένα περίπατο λίγο έξω από τη πόλη διασκεδάζοντας, είναι να δημιουργήσετε το δικό σας στεφάνι, όχι με λουλούδια του εμπορίου αλλά με όσα αγριολούλουδα βρείτε. Το ότι θα το έχετε φτιάξει με τα χέρια σας, ακόμα κι αν δεν έχει παρά μόνο μαργαρίτες, σίγουρα θα το κάνει ξεχωριστό......

ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 
Θα χρειαστείτε 2-3 ευλύγιστα κλαριά, από λυγαριά ή κληματόβεργες μήκους περίπου 1 μέτρου. Αν σας είναι δύσκολο να βρείτε, θα καταφύγετε στη λύση του σύρματος. Λυγίστε τα κλαριά ή το σύρμα δημιουργώντας έναν κύκλο, ώστε η μια του άκρη να καλύψει την άλλη περίπου κατά μια παλάμη και δέστε σφιχτά με σπάγγο ή σύρμα. Κάντε ακριβώς το ίδιο με ένα ακόμα κλαρί, ή κομμάτι σύρμα που σε κάποια σημεία θα περάσετε και θα στερεώσετε, μέσα από τον προηγούμενο κύκλο.
Αν έχετε χρησιμοποιήσει σύρμα ντύστε το γύρω γύρω με ξερό χόρτο ή σκοινί για να αποκτήσει ο κύκλος του στεφανιού περισσότερο όγκο. Αν βρείτε λυγαριά ή κληματόβεργες ο σκελετός του στεφανιού σας είναι ήδη έτοιμος.
Για τους "προνοητικούς", μια πολύ εξυπηρετική ιδέα είναι να δημιουργήσετε ένα γερό σκελετό από λυγαριά ή οποιοδήποτε άλλο εύκαμπτο υλικό, που δεν θα τον πετάξετε όταν μαραθούν τα λουλούδια σας, αλλά θα τον φυλάξετε για το στεφάνι της επόμενης χρονιάς.
Κόψτε λουλούδια με μακρύ κοτσάνι και δέστε τα με λεπτό σπάγγο πάνω στο στεφάνι, ή περάστε τα ανάμεσα από τα κλαριά, πότε το ένα πίσω από το άλλο και πότε το ένα δίπλα στο άλλο, επικαλύπτοντας κάθε φορά τα κοτσάνια των λουδουδιών και τον σκελετό του στεφανιού, αυξάνοντας τον όγκο του μέχρι όσο εσείς θέλετε.

Ή μαζέψτε μαργαρίτες, κόψτε μόνο το λουλούδι τους, βάλτε κλωστή σε μια βελόνα, αρχίστε να περνάτε τα άνθη στην κλωστή και δημιουργήστε κολαϊνες, τις οποίες θα τυλίξετε γύρω από το σκελετό που φτιάξατε. Με αυτή την τεχνική, για να γίνει ένα πλούσιο και όμορφο στεφάνι, πρέπει να ετοιμάσετε αρκετές από αυτές.

Φτιάξτε θηλιά μ΄ ένα σκοινάκι στο κέντρο του κύκλου και κρεμάστε το στη πόρτα του σπιτιού. Τώρα αν θέλετε να μείνετε πιστοί στην παράδοση του εθίμου... θα πρέπει να προσθέσετε ένα φυτό ..αποτρεπτικό του κακού, όπως το σκόρδο ή η τσουκνίδα και να το αφήσετε στη πόρτα σας μέχρι του Αι Γιαννιού του θεριστή, που έκαιγαν τα μαγιάτικα στεφάνια στις φωτιές.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 

Πώς να φτιάξετε ένα μαγιάτικο στεφάνι με υλικά χειροτεχνίας στο σπίτι

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΗ

Ο ΜΑΗΣ Παιδική Χορωδία Μουσικής Ακαδημίας Κύπρου



ΜΕΣ ΣΤΟΥ ΜΑΓΙΟΥ ΤΙΣ ΜΥΡΩΔΙΕΣ


ΤΟ ΜΑΗ ΛΑΛΟΥΝ ΟΙ ΠΕΡΔΙΚΕΣ Δόμνα Σαμίου


Ο ΜΑΗΣ ΕΧΕΙ ΜΥΣΤΙΚΑ Παντελής Θαλασσινός

Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ